Merkez'den "zorunlu karşılık" hamlesi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yabancı para yükümlülükler için zorunlu karşılık oranları ve rezerv opsiyon katsayılarında değişikliğe gitti.

TCMB'nin "Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ"i Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. 13 Şubat 2015 tarihinde yürürlüğe girecek olan Tebliğ'de, tesis dönemi 27 Şubat 2015'te başlayacak.

TCMB açıklamasında, küresel piyasalardaki son gelişmeler dikkate alınarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla bankaların ve finansman şirketlerinin yabancı para cinsinden yükümlülüklerinin zorunlu karşılık oranlarının, çekirdek dışı yükümlülüklerde vadelerin uzamasını teşvik edici yönde değiştirildiği ifade edildi.

Açıklamada, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli yabancı para mevduat veya katılım fonu dışı yükümlülükler için zorunlu karşılık oranının yüzde 13'ten yüzde 18'e çıkarıldığı belirtilirken, söz konusu oranın 2 yıla kadar (2 yıl dahil) vade için yüzde 11'den yüzde 13'e yükseltildiği kaydedildi.

Yabancı para mevduat veya katılım fonu dışı yükümlülükler için zorunlu karşılık oranının 3 yıla kadar (3 yıl dahil) yüzde 8 ve 5 yıla kadar yüzde 7 olarak belirlendiği aktarılan açıklamada, bu oranın 5 yıldan uzun vadeler için yüzde 6 olmasının kararlaştırıldığı duyuruldu.

Açıklamada yabancı para zorunlu karşılık oranlarındaki artışla Merkez Bankası'nın döviz rezervlerine yaklaşık 3,2 milyar dolarlık katkı sağlanacağına işaret edilerek, "Halihazırda yüzde 11,7 olan yabancı para ortalama zorunlu karşılık oranı yüzde 12,8 seviyesine yükselecektir" denildi.

Rezerv opsiyonu katsayıları değiştirildi

TCMB açıklamasında, rezerv opsiyonu mekanizmasının otomatik dengeleyici özelliğinin güçlendirilmesi amacıyla, rezerv opsiyonu dilimlerinde ve katsayılarında, zorunlu karşılık oranlarındaki uyarlamalar sonucunda ihtiyaç duyulan döviz likiditesini de önemli ölçüde karşılayacak şekilde teknik ayarlamalar yapıldığı ifade edilerek, şunlar kaydedildi:

"Bu çerçevede, TL zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkanı uygulamasında imkan üst limiti değişmeden dilim sayısı artırılarak rezerv opsiyonu katsayıları değiştirilmiştir. Bankalar ve finansman şirketleri TL zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkanını istikrarlı bir şekilde kullanmakta olup, 19 Aralık 2014 tarihli tesis dönemi itibariyle yararlanma oranı yüzde 86,1 (51,6/60) düzeyindedir. Mevcut imkan dahilinde TL zorunlu karşılıklar için 33 milyar dolar tutulmaktadır. İmkanın aynı oranda kullanılması halinde, yapılan bu değişiklik sonucunda Bankamız döviz rezervlerinden yaklaşık 2,4 milyar dolar serbest kalabilecektir."

Yapılan değişiklik sonucunda, yabancı para mevduat veya katılım fonu dışı yükümlülükler için belirlenen zorunlu karşılık oranları ve rezerv opsiyon katsayıları şöyle;

Yabancı Para Mevduat/Katılım Fonu Dışı Yükümlülükler	Mevcut Oranlar (%)	Yeni Oranlar (%)
1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli	13	18
2 yıla kadar (2 yıl dahil) vadeli	11	13
3 yıla kadar (3 yıl dahil) vadeli	11	8
5 yıla kadar (5 yıl dahil) vadeli	6	7
5 yıldan uzun vadeli	6	6

Döviz Tesis İmkanı Dilimleri (%)	Mevcut ROK	Yeni ROK
0-30	1,4	1,20
30-35	1,5	1,50
35-40	1,8	1,90
40-45	2,6	2,30
45-50	2,9	2,70
50-55	3,1	3,10
55-56	3,2	3,30
56-57		3,50
57-58		3,70
58-59		3,90
59-60		4,10